Nghề kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và trung thực của báo cáo tài chính, góp phần nâng cao niềm tin của các bên liên quan đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể hành nghề kiểm toán lâu dài, bởi pháp luật quy định chặt chẽ về các trường hợp không được tiếp tục hành nghề kiểm toán. Những quy định này nhằm ngăn chặn các vi phạm đạo đức nghề nghiệp, xung đột lợi ích cũng như đảm bảo chất lượng dịch vụ kiểm toán. Vậy, những trường hợp nào khiến kiểm toán viên hoặc doanh nghiệp kiểm toán không được tiếp tục hoạt động? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

1. Các trường hợp không được tiếp tục hành nghề kiểm toán

Theo khoản 2 Điều 16 Luật Kiểm toán độc lập 2011, được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 3 của Luật sửa đổi năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025), những trường hợp không được tiếp tục hành nghề kiểm toán bao gồm:

a. Người bị cấm hành nghề kiểm toán theo bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án

• Đây là những người bị pháp luật cấm hành nghề kiểm toán theo bản án, quyết định đã có hiệu lực thi hành.
• Quy định này nhằm bảo đảm tính minh bạch, trách nhiệm pháp lý và bảo vệ lợi ích chung trong lĩnh vực tài chính – kiểm toán.

b. Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự

• Người đang trong quá trình bị điều tra, truy tố về hành vi phạm tội sẽ không được tiếp tục hành nghề kiểm toán.
• Mục đích là ngăn chặn rủi ro tiềm ẩn liên quan đến đạo đức nghề nghiệp và bảo vệ uy tín của ngành kiểm toán.

c. Người đã bị kết án về tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, tội phạm chức vụ liên quan đến tài chính, kế toán, kiểm toán nhưng chưa được xóa án tích

• Bao gồm các tội danh như gian lận tài chính, tham ô, nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ để trục lợi…
• Những người này chỉ có thể tiếp tục hành nghề kiểm toán nếu được xóa án tích theo quy định pháp luật.

d. Người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính nghiêm trọng

Gồm các trường hợp:

• Bị giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
• Bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
• Bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc.

Những người này bị hạn chế năng lực hành vi và đạo đức, không đủ điều kiện để tiếp tục hành nghề kiểm toán.

e. Người có Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán hết hiệu lực hoặc không còn giá trị theo quy định của Bộ Tài chính

• Khi giấy chứng nhận hết hiệu lực hoặc bị thu hồi, người đó không thể tiếp tục hành nghề hợp pháp.
• Điều này giúp quản lý chặt chẽ chất lượng kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán.

Từ ngày 01/01/2025, các quy định về trường hợp không được tiếp tục hành nghề kiểm toán đã được bổ sung và làm rõ hơn. Những quy định này nhằm nâng cao tính minh bạch, đạo đức nghề nghiệp và đảm bảo chất lượng dịch vụ kiểm toán, góp phần xây dựng một thị trường tài chính lành mạnh và đáng tin cậy.

2. Các trường hợp giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán hết hiệu lực hoặc không còn giá trị

Theo Điều 8 Thông tư 202/2012/TT-BTC, Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán sẽ hết hiệu lực hoặc không còn giá trị trong các trường hợp sau:

– Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán hết thời hạn;

– Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán bị thu hồi;

– Trong thời gian kiểm toán viên bị đình chỉ hành nghề kiểm toán;

– Kiểm toán viên hành nghề không còn làm việc và chấm dứt hợp đồng lao động làm toàn bộ thời gian tại doanh nghiệp kiểm toán ghi trên Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán;

– Hợp đồng lao động làm toàn bộ thời gian tại doanh nghiệp kiểm toán hết thời hạn hoặc bị chấm dứt hoặc có các thay đổi dẫn đến không còn bảo đảm là hợp đồng lao động làm toàn bộ thời gian theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Thông tư 202/2012/TT-BTC;

– Giấy phép lao động tại Việt Nam của kiểm toán viên hành nghề là người nước ngoài hết hiệu lực hoặc không còn giá trị;

– Kiểm toán viên hành nghề không tiếp tục hành nghề kiểm toán;

– Doanh nghiệp kiểm toán bị chấm dứt hoạt động, giải thể, phá sản, chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi hình thức sở hữu;

– Kiểm toán viên hành nghề bị phạt tù giam theo tuyên bố của Toà án;

– Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, kiểm toán viên hành nghề sẽ bị xóa tên khỏi danh sách kiểm toán viên đăng ký hành nghề tại doanh nghiệp kiểm toán trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán hết hiệu lực hoặc không còn giá trị.

3. Hậu quả khi không được tiếp tục hành nghề kiểm toán

Khi một kiểm toán viên hoặc doanh nghiệp kiểm toán không được tiếp tục hành nghề, họ sẽ phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng. Những tác động này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân kiểm toán viên mà còn tác động đến doanh nghiệp kiểm toán và thị trường tài chính.

Trước hết, kiểm toán viên sẽ mất quyền hành nghề, không được ký báo cáo kiểm toán hay thực hiện các dịch vụ kiểm toán độc lập. Đồng thời, họ sẽ bị xóa tên khỏi danh sách kiểm toán viên hành nghề tại doanh nghiệp kiểm toán. Điều này dẫn đến nguy cơ mất việc làm, mất nguồn thu nhập và khó có cơ hội quay lại lĩnh vực kiểm toán.

Bên cạnh đó, nếu kiểm toán viên vẫn tiếp tục hành nghề khi không đủ điều kiện, họ có thể bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Những vi phạm nghiêm trọng có thể dẫn đến việc bị tước vĩnh viễn chứng chỉ kiểm toán viên. Ngoài ra, uy tín cá nhân cũng bị ảnh hưởng, khiến họ khó có thể tìm được công việc trong các ngành nghề liên quan đến tài chính và kế toán.

Đối với doanh nghiệp kiểm toán, việc không đủ điều kiện hoạt động có thể dẫn đến bị thu hồi giấy phép hoặc đình chỉ dịch vụ kiểm toán. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến danh tiếng của công ty, khiến khách hàng mất niềm tin và chuyển sang sử dụng dịch vụ của đối thủ. Việc mất khách hàng đồng nghĩa với giảm doanh thu, thậm chí có thể dẫn đến nguy cơ phá sản.

Ngoài ra, doanh nghiệp kiểm toán cũng có thể bị xử phạt nếu cố tình sử dụng kiểm toán viên không đủ điều kiện hành nghề. Những sai phạm này không chỉ gây tổn thất tài chính mà còn làm giảm uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.

Không chỉ kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán bị ảnh hưởng, mà ngay cả các doanh nghiệp được kiểm toán cũng gặp rủi ro. Nếu một công ty thuê dịch vụ kiểm toán từ một đơn vị không đủ điều kiện, báo cáo tài chính của họ có thể không được công nhận. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn, niêm yết trên sàn chứng khoán hoặc tuân thủ nghĩa vụ thuế và tài chính.

Tóm lại, việc không được tiếp tục hành nghề kiểm toán mang lại nhiều hậu quả tiêu cực. Kiểm toán viên và doanh nghiệp kiểm toán cần tuân thủ các quy định pháp luật để duy trì điều kiện hành nghề hợp pháp, bảo vệ sự nghiệp, uy tín và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.

Kết luận, các trường hợp không được tiếp tục hành nghề kiểm toán được quy định chặt chẽ nhằm đảm bảo tính minh bạch, trung thực và chất lượng của hoạt động kiểm toán. Khi kiểm toán viên hoặc doanh nghiệp kiểm toán vi phạm các điều kiện hành nghề, họ không chỉ đối mặt với hậu quả pháp lý mà còn mất đi uy tín, cơ hội nghề nghiệp và có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường tài chính. Vì vậy, việc tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật là điều cần thiết để duy trì sự ổn định và phát triển bền vững trong lĩnh vực kiểm toán.

DỊCH VỤ LUẬT – TƯ VẤN THUẾ SỐ 1 HIỆN NAY

Dịch vụ Luật và Tư vấn thuế đáng tin cậy nhất hiện nay, được đánh giá cao bởi khách hàng và cung cấp các giải pháp phù hợp và chuyên nghiệp cho doanh nghiệp.

HOTLINE: 0972 393 735 (HỖ TRỢ 24/7)

YÊU CẦU TƯ VẤN YÊU CẦU BÁO GIÁ CHAT TRỰC TIẾP VỚI CHÚNG TÔI