Trong hoạt động kiểm toán, tính minh bạch và khách quan đóng vai trò quan trọng nhằm đảm bảo sự chính xác trong việc đánh giá, giám sát việc sử dụng ngân sách và tài sản công. Để duy trì nguyên tắc này, pháp luật đã quy định rõ các trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước nhằm ngăn chặn xung đột lợi ích, bảo vệ tính độc lập của kiểm toán viên và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công. Việc tìm hiểu các trường hợp bị hạn chế tham gia không chỉ giúp nâng cao nhận thức về đạo đức nghề nghiệp mà còn góp phần củng cố niềm tin vào hoạt động kiểm toán nhà nước.

1. Các trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước

Theo quy định tại Điều 10 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 1962/QĐ-KTNN năm 2024, các trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước bao gồm:

• Người thuộc một trong các trường hợp sau đây không được tham gia Đoàn thanh tra:

  • Người có quan hệ gia đình với đối tượng thanh tra hoặc cùng là thành viên Đoàn thanh tra;

  • Người đang trong thời gian bị xem xét xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

  • Người bị xử lý kỷ luật hoặc xử lý hình sự mà chưa hết thời hạn xóa kỷ luật, xóa án tích.

• Thủ trưởng đơn vị được giao nhiệm vụ thanh tra có trách nhiệm kiểm tra, rà soát để phát hiện các trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra trước khi trình người ra quyết định thanh tra.

• Người được dự kiến là Trưởng Đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 10 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 1962/QĐ-KTNN năm 2024 phải tự giác báo cáo với lãnh đạo cơ quan, đơn vị và xin không làm thành viên Đoàn trước khi quyết định thanh tra được ban hành.

• Trong quá trình tiến hành thanh tra, nếu phát hiện có người thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 10 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 1962/QĐ-KTNN năm 2024 thì người ra quyết định thanh tra xem xét, quyết định việc thay đổi Trưởng Đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra.

• Trong quá trình thanh tra, nếu nhận thấy mình thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 10 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 1962/QĐ-KTNN năm 2024 thì Trưởng Đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra phải báo cáo người ra quyết định thanh tra xem xét, quyết định.

2. Hậu quả khi vi phạm quy định về tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước

Vi phạm quy định về tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cá nhân vi phạm, tổ chức kiểm toán và cả hệ thống quản lý tài chính công. Cụ thể:

a. Hậu quả đối với cá nhân vi phạm

Bị xử lý kỷ luật theo quy định của Kiểm toán Nhà nước, có thể bao gồm:

• Khiển trách, cảnh cáo.
• Hạ bậc lương, giáng chức, cách chức.
• Buộc thôi việc nếu vi phạm nghiêm trọng.

Bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi vi phạm có dấu hiệu phạm tội, như:

• Cố ý làm sai lệch kết quả kiểm toán.
• Thông đồng, tiếp tay cho hành vi tham nhũng, tiêu cực.
• Vi phạm quy định về xung đột lợi ích hoặc lợi dụng chức vụ để trục lợi.

Bị ảnh hưởng đến uy tín và sự nghiệp do vi phạm đạo đức nghề nghiệp và quy định pháp luật, có thể bị cấm tham gia hoạt động kiểm toán trong tương lai.

b. Hậu quả đối với tổ chức kiểm toán

• Làm mất uy tín của cơ quan Kiểm toán Nhà nước, ảnh hưởng đến niềm tin của công chúng và các cơ quan nhà nước khác.
• Gây sai lệch kết quả kiểm toán, làm ảnh hưởng đến các quyết định quản lý tài chính và ngân sách.
• Bị thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm nội bộ, có thể dẫn đến trách nhiệm liên đới của lãnh đạo đơn vị.

c. Hậu quả đối với hệ thống tài chính công và xã hội

• Gây thất thoát ngân sách nhà nước nếu kiểm toán viên có hành vi tiêu cực, dẫn đến việc che giấu sai phạm trong quản lý tài chính.
• Gây mất niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào hệ thống kiểm toán và quản lý tài chính công.
• Làm ảnh hưởng đến chất lượng giám sát tài chính, gây khó khăn trong công tác quản lý và điều hành ngân sách nhà nước.

3. Giải pháp đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong hoạt động kiểm toán

Để đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong hoạt động kiểm toán, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp từ hoàn thiện pháp lý, tăng cường kiểm soát nội bộ đến nâng cao đạo đức nghề nghiệp. Dưới đây là một số giải pháp quan trọng:

1. Trước hết cần hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy trình kiểm toán. Cơ quan Kiểm toán Nhà nước cần thường xuyên cập nhật, bổ sung các quy định về kiểm toán, trong đó có các điều khoản chặt chẽ về xung đột lợi ích. Đồng thời, quy trình kiểm toán cần được chuẩn hóa để đảm bảo minh bạch từ khâu lập kế hoạch, thực hiện đến báo cáo kết quả.
2. Bên cạnh đó, tăng cường cơ chế giám sát và kiểm soát nội bộ là giải pháp quan trọng nhằm hạn chế tiêu cực. Việc kiểm tra danh sách Đoàn thanh tra cần được thực hiện nghiêm túc để loại bỏ các trường hợp có nguy cơ xung đột lợi ích. Cơ quan kiểm toán cũng nên thành lập các tổ giám sát độc lập nhằm theo dõi quá trình kiểm toán, ngăn chặn sự can thiệp không phù hợp từ bên ngoài.
3. Ngoài ra, cần chú trọng nâng cao đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm của kiểm toán viên. Các chương trình đào tạo, bồi dưỡng về đạo đức nghề nghiệp cần được tổ chức thường xuyên để nâng cao nhận thức về tính liêm chính trong nghề kiểm toán. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế bảo vệ và khuyến khích tố giác sai phạm, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm để tạo môi trường làm việc minh bạch.
4. Tăng cường công khai, minh bạch kết quả kiểm toán cũng là một giải pháp quan trọng. Các báo cáo kiểm toán nên được công khai trên các phương tiện truyền thông theo quy định, đồng thời tạo cơ chế giải trình rõ ràng về các phát hiện kiểm toán. Việc lắng nghe phản biện từ các chuyên gia, doanh nghiệp và người dân sẽ giúp nâng cao tính khách quan và giá trị của kiểm toán.
5. Hiện nay, ứng dụng công nghệ vào hoạt động kiểm toán cũng là xu hướng tất yếu để tăng tính minh bạch. Các công cụ phân tích dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp phát hiện nhanh các bất thường trong báo cáo tài chính. Đồng thời, việc sử dụng hệ thống lưu trữ điện tử và kiểm toán từ xa (E-Audit) sẽ giúp kiểm soát tốt hơn, giảm thiểu rủi ro thao túng dữ liệu.
6. Cuối cùng, tăng cường hợp tác với các cơ quan giám sát và tổ chức quốc tế sẽ giúp nâng cao chất lượng kiểm toán theo chuẩn mực quốc tế. Việc phối hợp với các cơ quan thanh tra, điều tra và các tổ chức tài chính giúp phát hiện kịp thời sai phạm, nâng cao hiệu quả giám sát tài chính công.

Nhìn chung, để đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong hoạt động kiểm toán, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, từ hoàn thiện pháp luật, kiểm soát nội bộ, nâng cao đạo đức nghề nghiệp đến ứng dụng công nghệ và tăng cường hợp tác. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công mà còn góp phần củng cố niềm tin của xã hội vào hệ thống kiểm toán Nhà nước.

Việc quy định rõ các trường hợp không được tham gia Đoàn thanh tra Kiểm toán Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, khách quan và công bằng của hoạt động kiểm toán. Những quy định này giúp ngăn chặn xung đột lợi ích, giảm thiểu rủi ro tiêu cực và nâng cao hiệu quả giám sát tài chính công. Do đó, mỗi cá nhân tham gia hoạt động kiểm toán cần tuân thủ nghiêm túc các quy định, đồng thời cơ quan quản lý cũng phải thực hiện giám sát chặt chẽ để đảm bảo quá trình kiểm toán diễn ra đúng quy định, góp phần xây dựng một hệ thống kiểm toán minh bạch và hiệu quả.

DỊCH VỤ LUẬT – TƯ VẤN THUẾ SỐ 1 HIỆN NAY

Dịch vụ Luật và Tư vấn thuế đáng tin cậy nhất hiện nay, được đánh giá cao bởi khách hàng và cung cấp các giải pháp phù hợp và chuyên nghiệp cho doanh nghiệp.

HOTLINE: 0972 393 735 (HỖ TRỢ 24/7)

YÊU CẦU TƯ VẤN YÊU CẦU BÁO GIÁ CHAT TRỰC TIẾP VỚI CHÚNG TÔI