Hộ kinh doanh là gì? Có gì mới trong các quy định và đặc điểm liên quan đến loại hình này? Bài viết sau đây do Luật và kế toán Việt Mỹ sẽ giúp bạn cập nhật đầy đủ những quy định pháp lý mới nhất cũng như các thay đổi đáng chú ý liên quan đến hộ kinh doanh hiện nay.

1. Tổng quát của hộ kinh doanh?

1.1. Hộ kinh doanh là gì?

Hiện tại pháp luật vẫn chưa có quy định cụ thể thế nào là hộ kinh doanh. Nhưng Nghị định 01/2021/NĐ-CP (đã hết hiệu lực từ 01/07/2025) từng định nghĩa hộ kinh doanh như sau:

“Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.”

Như vậy, hộ kinh doanh là hình thức tổ chức kinh doanh do một cá nhân, một nhóm người (gồm các cá nhân là công dân Việt Nam đủ điều kiện), hoặc một hộ gia đình làm chủ. Hộ kinh doanh chỉ được phép đăng ký hoạt động với quy mô người lao động nhất định và chịu trách nhiệm bằng chính tài sản của họ đối với hoạt động kinh doanh.

1.2. Đặc điểm hộ kinh doanh

Hộ kinh doanh có những đặc điểm riêng mà hộ kinh doanh phải nắm được. Những đặc điểm cơ bản của hộ kinh doanh bao gồm:

• Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân: Hộ kinh doanh không được công nhận là pháp nhân theo quy định của pháp luật.
• Chủ thể thành lập hộ kinh doanh: Cả cá nhân và hộ gia đình đều có quyền đăng ký thành lập hộ kinh doanh theo quy định pháp luật hiện hành.
• Chỉ được thành lập một hộ kinh doanh: Một cá nhân hoặc hộ gia đình chỉ được thành lập một hộ kinh doanh trên toàn quốc. Tuy nhiên, cá nhân vẫn có quyền mua cổ phần hoặc góp vốn vào doanh nghiệp khác với tư cách là nhà đầu tư.
• Hạn chế trong việc đồng thời tham gia loại hình doanh nghiệp khác. 

1.3. Phân biệt loại hình hộ kinh doanh và doanh nghiệp

Trong hệ thống pháp luật kinh doanh tại Việt Nam, hộ kinh doanh và doanh nghiệp là hai hình thức tổ chức kinh doanh phổ biến, nhưng lại có nhiều điểm khác biệt cơ bản. Việc hiểu rõ sự khác nhau giữa hai loại hình này là điều cần thiết để lựa chọn mô hình phù hợp với nhu cầu và khả năng của mình. Dưới đây là những điểm phân biệt cơ bản giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp theo quy định hiện hành.

2. Quy định pháp luật mới nhất về thành lập hộ kinh doanh

2.1. Chủ thể thành lập hộ kinh doanh

Theo quy định mới nhất tại Khoản 3 điều 3 Nghị định 168/2025/NĐ-CP về Đăng ký doanh nghiệp, Chủ thể thành lập hộ kinh doanh bao gồm: 

“Chủ hộ kinh doanh là cá nhân đăng ký thành lập hộ kinh doanh hoặc người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm người đại diện hộ kinh doanh.” 

Vậy, hộ kinh doanh được các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập thì chủ hộ kinh doanh tiến hành thủ tục đăng ký hộ kinh doanh sau khi được tất cả thành viên thông qua nội dung đăng ký. Quy định này phản ánh sự linh hoạt của pháp luật trong việc công nhận sự đa dạng về mô hình tổ chức của hộ kinh doanh.

2.2. Giấy chứng nhận đăng ký loại hình hộ kinh doanh theo quy định mới nhất

Quy định về Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh được nêu tại khoản 1 điều 86 Nghị định 68/2028/NĐ-CP là: “Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh là văn bản bằng bản giấy hoặc bản điện tử mà Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã cấp cho hộ kinh doanh, ghi lại thông tin đăng ký hộ kinh doanh do người thành lập hộ kinh doanh, hộ kinh doanh đăng ký. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký thuế của hộ kinh doanh.”

Hộ kinh doanh được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

1. a) Ngành, nghề đăng ký kinh doanh không thuộc danh mục các ngành, nghề bị cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật hiện hành;
2. b) Tên của hộ kinh doanh phải được đặt đúng theo quy định, đảm bảo không trùng lặp, gây nhầm lẫn và phù hợp với quy định về đặt tên doanh nghiệp/hộ kinh doanh;
3. c) Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh phải được chuẩn bị đầy đủ và hợp lệ theo quy định của pháp luật;
4. d) Lệ phí đăng ký hộ kinh doanh phải được nộp đầy đủ theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí hiện hành.

Hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp ngành, nghề kinh doanh, ngành nghề đầu tư của Hộ kinh doanh có điều kiện. 

Từ những phân tích trên có thể thấy, hộ kinh doanh là mô hình kinh doanh có quy mô nhỏ, linh hoạt, phù hợp với điều kiện kinh tế của nhiều cá nhân và hộ gia đình. Tuy không có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm vô hạn, nhưng hộ kinh doanh vẫn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đặc biệt trong việc tạo việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế ở cơ sở.

Trên đây là những giải đáp của Luật và kế toán Việt Mỹ giải đáp về chủ đề “Đặc điểm hộ kinh doanh”. Nếu Quý khách có bất kỳ băn khoăn nào, quý khách có thể liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và cung cấp dịch vụ đăng ký hộ kinh doanh. 

DỊCH VỤ LUẬT – TƯ VẤN THUẾ SỐ 1 HIỆN NAY

Dịch vụ Luật và Tư vấn thuế đáng tin cậy nhất hiện nay, được đánh giá cao bởi khách hàng và cung cấp các giải pháp phù hợp và chuyên nghiệp cho doanh nghiệp.

HOTLINE: 0976.972.339 (HỖ TRỢ 24/7)

YÊU CẦU TƯ VẤN YÊU CẦU BÁO GIÁ CHAT TRỰC TIẾP VỚI CHÚNG TÔI